TARİH TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
Afaroz : Kişiyi dinden çıkarma cezasıdır.
Aforoz edilen kişi ile toplum bütün ilişkilerini keserdi. Kral bile aforoz
edilebilirdi.
Akçe : Gümüş sikke demektir. Akçe'nin
altından olanınaysa sikke-i hasene denir.
Osmanlı
Devleti’nde ilk bakır akçe Osman Bey zamanında bastırıldı.
Orhan Bey
zamanında akçe gümüş olarak bastırıldı.
Ankara Savaşı (1402)
: Timur, 1402 yılında
Anadolu'ya girerek, Sivas'ı aldı.
Yıldırım
Bayezit ve Timur Çubuk Ovası'nda karşılaştı.
1402
yılında meydana gelen Ankara Savaşı'nda Osmanlı ordusu yenildi ve Yıldırım
Bayezit esir düştü.
Ankara
Savaşı'nın Sonuçları
1. Yıldırm
Bayezit Timur'a esir düştü ve esaret altında öldü.
2.
Anadolu'da Türk birliği bozuldu ve beylikler yeniden kuruldu.
3. Batı'ya
olan Türk ilerleyişi yavaşladı ve İstanbul'un fethi gecikti.
4. Bizans
İmparatorluğu geçici bir süre de olsa kendini toparlama fırsatı
buldu.
5. Fetret
Dönemi başladı.
Antropoloji
: İnsan ırklarını
inceleyerek sınıflandıran bilim dalıdır.
Arkeoloji : Kazı bilimidir. Tarih öncesi
dönemlerin aydınlatılmasında yararlanılmaktadır.
I. Balkan Savaşı :
I. Balkan
Savaşı'nın Nedenleri
1. Osmanlı
Devleti'ni Avrupa'dan atmak isteyen Rusya'nın Balkanlar'da yeni kurulan
devletleri bir araya getirip ittifak kurmalarını sağlaması.
2. Balkan
Devletleri'nin Tarblusgarp Savaşı'nın çıkmasını fırsat bilmeleri.
3. Osmanlı
ordusu ve yönetiminde ikiliklerin yol açtığı iç karışıklıkların Balkan
Devletlerince biliniyor olması ve bu devletlerin Osmanlı Devleti'nin zayıf
olmasından yararlanmak istemeleri
I. Balkan
Savaşı
Rusya'nın
Pan-İslavizm politikası etkili oldu.
Balkan
devlertleri, Osmanlı'daki iç karışıklıklardan yararlanarak, tek tek Osmanlı
Devleti'ne Savaş açtı.
Osmanlı'ya
karşı ilk savaş açan Karadağ oldu.
Sırbistan
ve Bulgaristan'a da Osmanlı Savaş açtı.
Arnavutluk
bağımsızlığını ilan etti.
Osmanlı
Çatalca önlerine kadar çekildi.
Büyük
yenilgiler alan Osmanlı Devleti barış görüşmelerine başladı.
I. Balkan
Savaşı'nın Sonuçları
1.
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
2. Osmanlı
Devleti savaşı kaybetti ve Çatalca önlerine kadar çekildi.
3. Avrupalı
Devletler Balkan yarımadasının yeni haritasını belirlemek için Londra
Konferansı'nı topladı.
4. Osmanlı
Devleti Midye-Enez hattının batısında kalan bütün topraklarını kaybetti.
Arnavutluk ile Ege Adaları'nın durumu büyük devletlerin kararına
bırakıldı.
5. Londra
Antlaşması'nın imzalanmasını engellemek isteyenler 23 Ocak 1913'te Bab-ı Ali
Baskını'nı gerçekleştirdiler.
II. Balkan Savaşı
:
II. Balkan
Savaşı'nın Nedenleri
1. Londra
Antlaşması'nda en büyük payı Bulgaristan almıştı. Öteki Balkan Devletleri bu
duruma itiraz ettiler.
2.
Yunanistan özellikle Bulgaristan'ın Ege Denizi'ne açılmasına karşı
çıkıyordu.
3.
Paylaşılamayan yerlerin arasında başta Makedonya geliyordu.
4. Sonuçta
Balkan Devletleri, Bulgaristan'a saldırdı ve II. Balkan Savaşı çıktı.
II. Balkan
Savaşı
Osmanlı
Devleti I. Balkan Savaşı'nda yenilince bu bölgede boşluk doğdu.
Osmanlı
Devleti'nden aldıkları toprakları paylaşamayan Balkan Devletleri birbirine
düştü.
Sırbistan
Makedonya'nın Bulgaristan'a verilmesine itiraz etti.
Yunanistan
Makedonya'dan daha fazla toprak istedi.
Romanya
Bulgaristan'dan Dobruca'yı istedi.
Bulgaristan, Yunanistan ve
Sırbistan'a savaş açtı.
Romanya da
Bulgaristan'a savaş açtı.
Osmanlı
Edirne'yi geri aldı.
Bulgaristan
barış istedi.
II. Balkan
Savaşı'nın Sonuçları
Balkan
Devletleri kendi aralarında savaşa başlayınca Osmanlı Ordusu Midye-Enez hattını
aşıp, Edirne ve Kırklareli'yi tekrar aldı.
İkinci
Balkan Savaşının sonucunda şu antlaşmalar yapıldı.
a) İstanbul
Antlaşması (29 Eylül 1913)
b) Atina
Antlaşması (14 Kasım 1913)
c) Bükreş
Antlaşması (10 Ağustos 1913)
Osmanlı
Devleti, Ege adalarını kaybetti. İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki bütün Ege
adaları Yunanistan'da kaldı.
Arnavutluk
bağımsız oldu.
Makedonya
elimizden çıktı.
Batı
Trakya, Bulgaristan'a verildi ve Osmanlı Devleti'nin elinde sadece Doğu Trakya
kaldı.
Bilimsel Tarih
: Olayları neden-sonuç
ilişkisi içinde bilimsel olarak inceler. Tarih bilinci bu sayede ortaya
çıkmıştır.
Cem Sultan Olayı
: Fatih'in ölümü
üzerine Amasya sancağında bulunan Bayezit devşirmelerin desteğiyle tahta
geçti.
Konya
sancağında bulunan ve Türkmenlerin desteklediği Şehzade Cem bunun üzerine taht
mücadelesine başladı.
Memluklerin'de desteklediği Cem
Sultan, Bursa'yı aldı ve adına para bastırıp hutbe okuttu.
1481'de
Yenişehir Ovası'nda yenilen Cem, Konya'ya kaçtı.
II.
Bayezit'in gönderdiği kuvvetlere yenilen Cem Sultan, önce Mısır'da Memlüklülere,
ardından da Rodos şövalyelerine sığındı.
Yıllarca
Avrupa'da dolaştırılan Cem Sultan, 1495 yılında Napoli'de öldü.
Coğrafya : Coğrafi bölgelerin özelliği ve
iklimi tarihi olayların değerlendirilmesinde etkilidir.
Örneğin
Fenikelilerin deniz ticareti ile uğraşmalarının nedeni coğrafyalarının tarıma
elverişli olmamasıdır.
Cumhuriyetçilik
: Devlet başkanının
belli bir süre için seçilerek iş başına geldiği devlet ya da yönetim
biçimidir.
Çaldıran Savaşı (1514)
: Doğu Anadolu'ya sahip
olmak isteyen Şah İsmail bölgedeki Şii Türkmen aşiretlerini Osmanlı'ya karşı
ayaklandırıyordu.
Yavuz İran
seferi öncesi Dulkadiroğlu Alaüddevle'den yardım istedi fakat isteği
reddedildi.
1514'te
Osmanlı orduları İran ordularını Çaldıran Savaşı'nda yendi.
Çanakkale Savaşı
:
İngiltere
ve Fransa 19 Şubat 1915'te Çanakkale'ye saldırdılar.
18 Mart'ta
büyük bir saldırıya geçen İngiliz ve Fransız donanması, büyük kayıp verip geri
çekildi.
İngilizler,
sömürge ülkelerden topladıkları kuvvetlerini Arıburnu'ndan karaya
çıkardılar.
Bu arada
Yarbay Mustafa Kemal Çanakkale cephesine atandı.
9 Ocak
1916'da Çanakkale düşmandan tamamen temizlendi.
Çanakkale
Savaşı'nın Sonuçları
250 bin
Türk asker ve subayı şehit düştü ve yaralandı.
Rusya'ya
gerekli olan silah ve cephane ulaştırılamadı. Bu durum Rusya'nın çökmesi ve
savaştan çekilmesine neden oldu.
Birinci
Dünya Savaşı uzadı.
Rusya'da
ihtilal oldu ve Çarlık Rusya yıkılıp yerine Sovyet Rusya kuruldu.
Savaşın
uzaması ve İngilizler'in Çanakkale'de yenilmesi sömürge yönetimlerini
zorlaştırdı.
Savaşın
uzaması, savaşla ilgili olmayan sanayi dallarının gerilemesine neden oldu,
bundan da Japonya ve A.B.D. kazançlı çıktı.
Mustafa
Kemal'in Çanakkale'de kazandığı başarı, O'nun daha sonra milli mücadelenin
lideri olmasında etkili oldu.
Devlet : Toplum halinde yaşayan insanların,
aralarındaki düzeni kurmak ve sürdürmek için oluşturdukları güce
denir.
Devletçilik
: Ekonomik alanda
doğrudan doğruya devletin müdahalesini öngören sistemdir.
Diplomatik :
Fermanlar, beratlar ve
dönemin yazışmalarını inceler. Siyaset bilimi olarak da adlandırılır. Başlangıç
noktası Kadeş Barışının imzalanmasıdır.
93 Harbi
(1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) :
1876
yılında, Avrupalı Devletlerin Balkanlar'da kalıcı çözüm bulmak amacıyla
topladıkları İstanbul Konferansı'nda Balkanlar konusunda ağır şartlar
getirilmesi üzerine, Osmanlı Devleti şartları kabul etmemiş, daha sonra
düzenlenen Londra Konferansı da aynı şekilde sonuçlanmıştı.
İki
konferansta da Osmanlı Devleti'nin şartları kabul etmemesi üzerine, Rusya 1877
yılında Osmanlı Devleti'ne savaş açmıştı. Bu savaşta Plevne savunması ile Gazi
Osman Paşa üyük kahramanlıklar göstermiş, fakat Rusların, Yeşilköy'e kadar
ilerlemelerine engel olunamamıştı. Bunun üzerine padişah II. Abdülhamit, barış
isteğinde bulunmuş ve 3 Mart 1878'de Yeşilköy (Ayestefanos) Antlaşması
imzalanmıştı.
Endülüjans :
Günahlardan kurtulmak
amacıyla kiliseden satın alınan belgedir.
Engizisyon Mahkemeleri
: Kilisenin
başkanlığında toplanır, genellikle kilisenin öğretilerine karşı çıkanlara ölüm
cezası verirdi.
Enterdi : Belli bir bölgede kilisenin bir süre
nikah, vaftiz, ölü gömme gibi dini törenleri durdurmasıdır.
Epigrafi : Kitabeleri inceler. Örneğin :
Göktürk ve Kültepe yazıtları.
Etnografya
: Toplumların öz
kültürlerini inceleyen bilim dalıdır.
Fetret Devri
(1402-1413) :
I.
Bayezit'in oğullarından Süleyman Rumeli'de, Musa Bursa'da, İsa Balıkesir'de ve
Mehmet de Amasya'da hükümdarlığını ilan etti.
Kardeşler
arasında taht kavgası başladı ve Anadolu'nun siyasi birliği sarsıldı.
Mehmet
Çelebi 1413'te kardeşlerini ortadan kaldırarak Osmanlı tahtına geçti.
Osmanlı
Devleti, 11 yıl süren Fetret Devri'nde, sağlam devlet örgütü ve yerleşmiş sosyal
kurumlar sayesinde yıkılmaktan kurtuldu.
Filoloji : Dil Bilimidir. Toplumların dillerini
inceler.
Genç Türkler (Jön
Türkler) :Tanzimat
döneminin sonlarına doğru, bazı Osmanlı aydınları (Namık Kemal, Şinasi, Ziya
Paşa, Hüseyin Avni Paşa) Genç Osmanlılar adıyla bir cemiyet kurdular. Bunlar;
Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesin, din, dil, ırk farkı gözetmeksizin eşit
tutulması halinde azınlıkların ayrılmaktan ve devlet kurmaktan vazgeçeceklerini
savunuyorlardı. Bu düşüncelerinin uygulanabilmesi için de; Meşrutiyet'in ilan
edilmesi, temel hak ve özgürlüklerin bir anayasa ile korunması gerektiğine
inanıyorlardı. Bu nedenle II. Abdülahamit'e baskı yapıp 1876 yılında
Meşrutiyet'in ilanını sağladılar.
Genel Tarih :
İnsanoğlunun
yeryüzündeki bütün geçmişini siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel tarihini
başlangıçtan günümüze inceler.
Örneğin :
Dünya Tarihi
Hakem Olayı
: Sıffin Savaşı'nda bir
sonuç alınamayınca taraflar, iki taraftan da seçilecek birer hakemin kararına
başvurmayı gerekli gördü.
Hz. Ali'nin
hakemi Ebu Musa el-Eş'ari, Muaviye'nin hakemi ise Amr İbn-ül As oldu.
Hakemler
Muaviye'nin entrikası sonucu onu halife seçti.
Halkçılık :
Bir milleti oluşturan
çeşitli meslek ve toplumsal grupları içinde bulunduran insanların, halk
tarafından halk içinde yönetilmesi.
Heraldik : Mühür bilimidir. Eski mühürleri
inceler.
Hikayeci Tarih
: Tarihi olayları
neden-sonuç ilişkisi belirtmeden, belgelere dayandırmadan, efsanelere göre
inceler. İlk temsilcisi Heredot'tur.
İlk Çağ : Yazının bulunmasıyla başlayıp (M.Ö.
4000-3500) Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışına kadar sürer. En uzun süren çağ
olarak bilinir.
İnkılap : Bir halden başka hale dönüşme,
biçim değiştirme, devrim anlamına gelir. Diğer taraftan, inkılap, toplumların
çeşitli alanlarda, toplumun ihtiyaçlarına göre birtakım düzenlemelerle birlikte
yeni bir düzen getirmesidir. Atatürk inkılapçılığı; toplumsal ihtiyaçları
karşılamak için kurallar koymayı, düzenlemeler yapılırken izlenecek yol ve
yöntemler belirlemeyi öngörür.
Kapitülasyonlar
:
Fransa'ya
Kapitülasyonların Verilmesinin Siyasal Nedenleri
Kanuni'nin,
Avrupa'da Şarlken'e karşı giriştiği mücadelede, Fransa'yı yanına çekmek
istemesi.
Kanuni'nin
Avrupa Hristiyan birliğini parçalamak istemesi.
Avrupa'da
bir bağlaşık elde etmek isteği.
Fransa ile
1535 tarihinde bir antlaşma imzalandı.
Karlofça Antlaşması
(1699) : Avusturya,
Lehistan, Venedik ve Osmanlı Devleti arasında imzalandı.
1. Temeşvar
ve Banat Yaylası dışında kalan bütün Macaristan ve Erdel Avusturya'ya
verildi.
2.
Hırvatistan'ın bir bölümü Avusturya'ya verildi; Sava ırmağı sınır
oldu.
3. Podolya
ve Ukrayna Lehistan'a verildi.
4. Dalmaçya
kıyıları ve Mora, Venedik'e verildi. Korint Osmanlılarda kaldı.
5.
Antlaşmanın süresi 25 yıl olacak ve Avusturya'nın garantisinde
bulunacaktı.
Kasr-ı Şirin Antlaşması
(1639) :
1.
Azerbaycan ve Revan İran'a bırakıldı.
2. Bağdat
Osmanlı Devleti'ne bırakıldı.
3. Zağros
Dağları iki ülke arasında sınır oldu.
Bu antlaşma
ile XVII. yüzyıl Osmanlı-İran savaşları sona erdi ve bugünkü Türkiye-İran sınırı
büyük ölçüde çizildi.
Katolikler
: Başındaki kişiye Pap
denir. Dinsel merkezi Roma'dır.
Kavimler Göçü
: Çin baskısından kaçan
Kuzey Hunları, M.S. 375'de Batı'ya göç etmeye başladılar. Hun göçleri sonunda
Karadeniz'in Kuzeyi'ndeki Germen kavimleri Batı'ya göç etti. Doğu Germen
kavimlerinin göçü sonucunda , Roma İmparatorluğu, M.S. 395 tarihinde, Doğu ve
Batı olmak üzere ikiye ayrıldı.
Kimya : C14 metodunu kullanarak eski
kullanılmış araç ve gereçlerin yaşları hakkında bilgi verir.
Kronoloji :
Takvim bilimidir.
Tarihi olayların oluş sırasını verir.
Laiklik : Din ve devlet işlerinin birbirinden
ayrılması, devlet düzeninin ve hukuk kurallarının dine değil, akla ve bilime
dayandırılması, fakat kimsenin inancına ve vicdan hürriyetine
karışılmamasıdır.
31 Mart Olayı :
31 Mart
Olayı'nın Çıkmasında Etkili Olan Olaylar nelerdi?
1. İttihat
ve Terakki Partisi'nin iktidarı yeterince ele geçirememesi
2. Ahrar
Partisi'nin meşrutiyet karşıtı çalışmaları
3. Volkan
Gazetesi ve İttihad-ı Muhammedi derneğinin meşrutiyet karşıtı
çalışmaları
4. Halkın
meşrutiyete ve gayrimüslimlerle olan eşitliğe sıcak bakmamaları
5. Ordudan
atılan Meşrutiyet karşıtı subayların kışkırtması
6.
Bulgaristan'ın 5 Ekim 1908'de bağımsızlığını ilan etmesi
7. 6 Ekim
1908'de Avusturya'nın, Bosna-Hersek'i işgali
31 Mart
Olayı Nasıl Oldu?
Volkan
Gazetesi başyazarı Hasan Fehmi 6 Nisan 1909'da öldürüldü.
Cenazesi
meşrutiyet karşıtı gösteriye dönüştü.
Gösteri
giderek isyana dönüştü.
İsyan
Selanik'te duyulunca, Hareket Ordusu adındaki birlik İstanbul'a hareket
etti.
Hareket
Ordusu'nun kurmay başkanı Mustafa Kemal'di.
İsyan 24
Nisan 1909'da bastırıldı.
31 Mart
Olayı'nın Sonuçları
1. II.
Abdülhamit tahttan indirildi ve yerine V. Mehmet Reşat geçti.
2.
Padişah'ın yetkileri kısıtlandı, meclisin yetkileri artırıldı.
3. Mustafa
Kemal ilk kez bir siyasi olaya karışmış oldu.
II. Meşrutiyet :
II.
Meşrutiyet'in İlan Edilme Nedenleri
İç
Nedenler
II.
Abdülhamit'in II. Meşrutiyet'in İlanını Kabul Etmesinin Sebepleri :
1. İttihat
ve Terakki Cemiyeti'ne bağlı olan bazı subayların Rumeli'de
ayaklanması
2. Tahta,
Osmanlı hanedanından başka bir kişinin geçeceği söylentisi
3.
Serez'den bir ordunun İstanbul'a yürüyeceğine dair padişaha gelen
telgraf
4. Ordu ve
halk arasında isyan belirtilerinin ortaya çıkması
Dış
Etkenler
En önemli
dış etken "Reval görüşmesi" dir.
Reval
Görüşmesi'nde şu kararlar alınmıştır:
1. Ruslar,
Balkanlar'da serbest bırakılacak
2. İstanbul
ve Boğazlar Ruslara verilecek
3.
Makedonya Bölgesi'nde ıslahat yapılacak
Mısır Seferi
: Yavuz'un İran seferi
sırasında Şah İsmail ile Memlüklüler Osmanlı'ya karşı bağlaşma
yapmıştı.
Yavuz, 1516
yılında Mısır üzerine sefere çıktı. 1516 yılında Mercidabık Savaşı ile Memluk
ordusu bozguna uğratıldı.
Mercidabık
zaferi ile Osmanlı Devleti, Suriye ve Filistin'i ele geçirdi.
Yavuz
Sultan Selim, 1517 yılında tekrar Mısır seferine devam etti.
Milliyetçilik
: Bireylerin ait
oldukları milletin varlığını ve birliğini sürdürmesi ve yüceltmesi için diğer
bireylerle ortak çalışma bilincine sahip olmasıdır.
Nümizmatik :
Eski paraları
inceleyerek, toplumların ekonomik yapısı hakkında bilgi verir.
Orta Çağ : Batı Roma İmparatorluğunun
yıkılışından (476), İstanbul'un Türkler tarafından fethine kadar (1453)
sürer.
Ortodokslar
: Başındaki kişiye
Patrik denir. Merkezi İstanbul'dur.
Otlukbeli Savaşı (1473)
: Osmanlılar ile
Akkoyunlu Devleti arasında Anadolu'da egemenlik kurma mücadelesi
bulunmaktaydı.
Akkoyunlu
hükümdarı Uzun Hasan Karakoyunlu Devleti'ni yıkarak, Sivas'a kadar
gelmişti.
Candaroğulları ve Karamanoğlu
beyleri de Uzun Hasan'a sığınmıştı.
1473
tarihinde yapılan Otlukbeli Savaşı ile Akkoyunlu Devleti yenildi.
Öğretici Tarih
: Tarihi olaylardan
ders almak ve liderleri örnek alarak yönlendirici rol oynamak
amaçlanır.
Özel Tarih :
Sadece bir devlet ya da
milletin siyasi ekonomik ve kültürel tarihini inceler.
Örneğin
:Türkiye Cumhuriyeti Tarihi
Paleografya
: Toplumların eskiden
kullandıkları yazıları inceler. (Mısır hiyeroglifi, Sümerlerin çivi yazısı,
Türklerin Orhun ve Uygur abideleri gibi) Bu bilim dalı tarih öncesi dönemlerin
aydınlatılmasında etkili değildir.
Pasarofça Antlaşması
(1718) : Osmanlı
Devleti ile Avusturya arasında imzalanan bu antlaşma ile :
1. Yukarı
Sırbistan, Belgrat, Sırmiyum, Batı Eflak ve Banat Yaylası (Temeşvar)
Avusturya'ya bırakıldı.
2.
Venedik'ten alınan Mora ve Grit Osmanlılarda kaldı.
3.
Arnavutluk ve Dalmaçya kıyılarındaki bazı kaleler Venedik'e verildi.
Antlaşmanın
Önemi :
1. Osmanlı
Devleti, Batı'nın üstünlüğünü tamamen kabul etti ve toprak kurtaramayacağını
anladı.
2.
Osmanlılar, Ortodoksları koruma görevini son kez yerine getirdi.
3.
İngiltere ve Hollanda'ya verilen ayrıcalıklar Kapitülasyona
dönüştürüldü.
4.
Pasarofça Antlaşması'nın yarattığı barış ortamında Lale Devri'ne girildi ve ilk
defa Batı tipinde ıslahatlara gidildi.
Patrona Halil İsyanı
: Lale Devri'nde Avrupa
tarzında yapılan ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın kişiliği ile
özdeşleştirilen ıslahatlar, ulemadan ve yeniçerilerden bir takım kişilerin
çıkarlarına ters düşmüştü. Lale Devri ile birlikte artan Lüks yaşantı, fakir
halkın tepkisine yol açmıştı.
O yıllarda
İran ile yapılan savaşlar da devam etmekteydi.
Sadrazam
Damat İbrahim Paşa'nın İran seferine gitmek istememesi, ona karşı olanlara
bulunmaz bir fırsat vermiş, Bayezit Hamamı tellaklarından Patrona Halil ve Muslu
Beşe ismindeki iki Arnavut önderliğinde bir grup 1730 yılında isyana
başlamışlardı.
Vergilerden
şikayet eden halk ve İran Seferi'ne katılmak istemeyen Yeniçeriler de isyana
katılınca, isyan giderek büyümüş, saraya giden asiler, padişah III. Ahmet'ten
Damat İbrahim Paşa'nın kafasını istemişlerdi. Kendilerine teslim edilen
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'yı idam eden asiler, tekrar saraya yürüyerek,
padişah III. Ahmet'i tahttan indirerek yerine I. Mahmut'u geçirdiler. Bu isyanla
Lale Devri sona ermiş oldu.
Preveze Deniz Savaşı
: Avrupalılar
Osmanlı'nın Akdeniz'deki üstünlüğüne son vermek amacıyla Papa'nın önderliğinde
Haçlı donanması hazırladılar.
Haçlı
donanması Andre Dorya komutasında, Osmanlı donanması ise Barboros Hayrettin Paşa
komutasındaydı.
27 Eylül
1538 tarihinde meydana gelen Preveze Deniz Savaşı'nda Barbaros Haçlı donanmasını
bozguna uğrattı.
Bu savaşla
Akdeniz egemenliği tamamıyla Osmanlıların eline geçti.
Sikke: Osmanlı Devleti'nde genel
kullanımdaki madeni paraya denir.
Siyasi Tarih
: Uluslararası siyasi
olayları savaşları barışları ve ittifakları inceler.
Örneğin :
Osmanlı Siyasi Tarihi
Sokullu Mehmet Paşa
Dönemi : Sokullu Mehmet
Paşa; Kanuni, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde sadrazamlık yaptı.
Bu dönemde
1566'da Sakız Adası Cenevizliler'den alındı.
Yemen'in
egemenliği sağlandı.
1571
yılında Venediklilerden Kıbrıs Adası alındı.
1571'de
İnebahtı Savaşı'nda Haçlı donanmasına yenildi.
Tunus
Osmanlı topraklarına katıldı.
Lehistan
1575'te Osmanlı himayesine girdi.
1577'de Fas
Portekizlilerden alındı.
Sokullu
Mehmet Paşa'nın Projeleri
Sokullu
sadrazamlığı süresince Doğu Avrupa Türkleri ile Kafkasya bölgesini Osmanlı
Devleti'ne bağlamak istedi.
Don ve
Volga Irmaklarını bir kanalla birleştirerek, Karadeniz'den Hazar'a geçmeyi
planladı.
1579
yılında Süveyş Kanalı'nı açmayı düşündü, böylece, Hindistan ve Endonezyadaki
Müslümanlara yardım etmeyi planladı.
Sokullu
1579 yılında hançerlenerek öldürüldü, projeleri de uygulamaya konulamadan yarım
kaldı.
Sosyal Tarih
: Toplumların her türlü
faaliyetlerini inceler.
Sosyoloji :
Toplum bilimidir.
Tarihi olayları sosyoloji konularını hesaba katarak inceler.
Talas Savaşı :
Nedeni :
Çinliler ve Arapların Orta Asya'yı denetim altına almak istemeleri.
Çinliler,
Orta Asya'yı denetimleri altına almak amacıyla 747 yılında Türkistan'a sefer
düzenledi.
Abbasiler,
Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri'nin yardımı ile 571 yılında Talas'da Müslümanlar
Çinlileri yendi.
Sonuçları
:
1. Orta
Asya Çinlileşmekten kurtuldu
2. Türkler,
İslamiyet'i kabul etmeye başladı.
3. Kağıt,
matbaa, barut, pusula gibi Çinlilerin geliştirdiği aletler, Müslümanlar
tarafından öğrenilmeye başlandı.
Tarih : Geçmiş insan topluluklarının,
savaşlarını ve barışlarını, kültür ve uygarlıklarını, sosyo-ekonomik yapılarını,
neden-sonuç ilişkisi içinde zaman ve yer göstererek, belgelere dayalı, inceleyen
bilim dalıdır.
Toponomi : Yer adlarını inceleyerek tarihe
yardımcı olur.
Tarblusgarp Savaşı :
Tarblusgarp
Savaşı'nın Nedenleri
1. Siyasi
birliğini geç sağlayan İtalya'nın sömürge arayışına çıkmış olması
2.
İtalya'nın sömürge elde etmek amacıyla Trablusgarp'a göz dikmesi
İtalya,
Avrupa devletlerinin de onayını alarak 28 Eylül 1911'de Trablusgarp'a asker
çıkardı.
Tarblusgarp
Savaşı
Osmanlı
Devleti Trablusgarp'a deniz yolu ile asker gönderemedi.
Mısır
üzerinden de asker gönderemedi.
Gönüllü
subaylar Trablusgarp'a gizlice gönderildi.
Bu subaylar
büyük başarılar elde ettiler.
İtalya
Çanakkale'ye saldırdı, başarılı olamayınca On iki Ada'yı işgal etti.
Bu arada
Birinci Balkan Savaşı çıktı.
Osmanlı
Devleti, 18 Ekim 1912 tarihinde İtalya ile Uşi Antlaşması'nı imzalayıp savaştan
çekildi.
Uygarlık Tarihi :
Bütün ulusların meydana
getirdikleri uygarlık eserlerini kültür ve medeniyet ürünlerini
inceler.
Örneğin :
Çin Uygarlığı
Yakın Çağ :
1789 Fransız İhtilali
ile başlayıp, günümüze kadar sürer.
Yeni Çağ : İstanbul'un fethinden, 1453
tarihinde başlayıp, 1789 tarihli Fransız İhtilaline kadar sürer.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder